برلیانس کراس

خودرو برلیانس کراس C3 اتوماتیک به عنوان یکی از محصولات مونتاژی محبوب در بازار ایران، از نظر فنی دارای معماری‌ای است که بر پایه پلتفرم‌های آسیایی (نظیر X30) و پیشرانه‌ی تنفس طبیعی BM15L (با حجم ۱.۵ لیتر) طراحی شده است. موفقیت در نگهداری بلندمدت این خودرو، به ویژه در شرایط آب و هوایی و ترافیکی متغیر، نه به انتخاب برندهای تجاری، بلکه به رعایت دقیق الزامات فنی و استانداردهای تعیین شده برای سیالات مصرفی بستگی دارد. این سیالات، که می‌توان آن‌ها را به عنوان "خون‌رسان" حیاتی سیستم‌های مکانیکی خودرو تلقی کرد، وظیفه خنک‌کاری، کاهش اصطکاک، انتقال قدرت و جلوگیری از خوردگی را بر عهده دارند. برآورد می‌شود که بیش از ۸۰ درصد از عمر مفید قطعات مکانیکی، مستقیماً تحت تأثیر کیفیت و فواصل زمانی صحیح تعویض این سیالات قرار دارد.

یکی از حساسیت‌های اصلی در خصوص نگهداری فنی برلیانس C3 اتوماتیک، مربوط به سیستم انتقال قدرت (گیربکس اتوماتیک) است. گیربکس‌های اتوماتیک نصب شده روی این پلتفرم، نیازمند سیالاتی با مشخصات اصطکاکی و ویسکوزیته بسیار دقیق هستند که تحت استانداردهای تخصصی آسیایی تعریف می‌شوند. هرگونه انحراف از این استانداردها، می‌تواند منجر به عملکرد نامطلوب دیسک‌های کلاچ و افزایش حرارت داخلی، و در نهایت تخریب زودرس مجموعه گیربکس شود.

۱.۱. اهمیت رویکرد علمی: تحلیل استانداردها (API/ACEA)

در حوزه‌ی سیالات خودرویی، صرفاً ذکر گرید ویسکوزیته (مانند 10W-40) برای توصیف یک سیال کفایت نمی‌کند. درک عمق فنی سیال مستلزم تحلیل سطوح کیفیت شیمیایی و عملکردی است که توسط سازمان‌های بین‌المللی مانند API (American Petroleum Institute) و ACEA (European Automobile Manufacturers' Association) تعریف می‌شود.

استاندارد API، کیفیت روغن موتور را بر اساس سطح افزودنی‌ها و توانایی سیال در محافظت از موتور در برابر سایش، رسوب و اکسیداسیون مشخص می‌کند. سلسله مراتب کیفی در API (مانند SM، SN، SP) نشان‌دهنده پیشرفت در تکنولوژی افزودنی‌ها است. هر سطح جدیدتر، الزامات سخت‌گیرانه‌تری را در زمینه‌ی سازگاری با سیستم‌های کنترل آلایندگی، کاهش مصرف سوخت، و حفاظت از قطعات حیاتی مانند زنجیر تایم اعمال می‌کند. استاندارد ACEA نیز به عنوان یک مکمل، معیارهای عملکردی سخت‌گیرانه‌تری را عمدتاً در زمینه‌های پایداری برشی (Shear Stability) و حفظ ویسکوزیته در شرایط سخت اروپایی (مانند استانداردهای A3/B4) تعریف می‌نماید. بنابراین، برای دستیابی به بالاترین سطح حفاظت در نگهداری برلیانس C3، تأکید باید بر سطح کیفیت شیمیایی (سطح افزودنی‌ها) باشد تا صرفاً ویسکوزیته.

۱.۲. تمرکز بر همبستگی پلتفرم و الزامات نگهداری

از دیدگاه فنی، شباهت‌های پلتفرمی برلیانس C3 با نسل‌های قبلی برخی خودروهای شرقی (مانند میتسوبیشی و هیوندای) یک نکته کلیدی در نگهداری است. این همبستگی به طور مستقیم استانداردهای سیالات مورد نیاز را دیکته می‌کند. به عنوان مثال، در بخش گیربکس اتوماتیک، این شباهت‌ها توجیه می‌کند که چرا باید به طور اکید از استانداردهایی نظیر ATF SP-III پیروی کرد، در حالی که بسیاری از خودروهای مدرن اروپایی و آمریکایی ممکن است از استانداردهای دیگری مانند Dexron VI یا Mercon LV استفاده نمایند. درک این وابستگی‌های پلتفرمی، کلید انتخاب دقیق سیالات و تضمین عملکرد صحیح سیستم‌های پیچیده خودرو است.

روغن موتور در پیشرانه‌ی برلیانس C3 (BM15L) وظایفی بسیار فراتر از کاهش اصطکاک دارد. این سیال باید به طور همزمان پنج نقش حیاتی را ایفا کند: خنک‌کاری قطعات داخلی با انتقال حرارت، تمیزکاری و معلق نگه داشتن ذرات رسوب‌زا، آب‌بندی فضای بین پیستون و دیواره سیلندر، کاهش سایش و همچنین حفاظت در برابر خوردگی اسیدی. تمام این وظایف توسط ترکیبی از روغن پایه و یک بسته افزودنی (Additive Package) تخصصی انجام می‌گیرد.

افزودنی‌های شیمیایی شامل مواد پاک‌کننده/پراکنده‌ساز (Detergents/Dispersants) هستند که وظیفه خنثی‌سازی اسیدها (TBN) و جلوگیری از تجمع لجن را بر عهده دارند؛ مواد ضد سایش (Anti-Wear) که عمدتاً بر پایه ترکیبات ZDDP (Zinc Dialkyldithiophosphates) هستند و در نقاط تماس فلز به فلز فیلم محافظ ایجاد می‌کنند؛ و بهبوددهنده‌های شاخص ویسکوزیته (VII) که پایداری سیال را در برابر تغییرات دمایی تضمین می‌کنند.

۲.۱. استانداردهای ویسکوزیته SAE: بررسی گرید ایده‌آل

استانداردهای ویسکوزیته SAE (Society of Automotive Engineers) رفتار فیزیکی روغن را در دماهای مختلف توصیف می‌کند. دو عدد در یک گرید چند درجه‌ای مانند 5W-30 اهمیت دارند: عدد اول (5W) مقاومت روغن در دمای سرد (Cold Start) را مشخص می‌کند. ویسکوزیته پایین‌تر در دمای سرد (مانند 5W نسبت به 10W) به معنای پمپاژ سریع‌تر روغن به اجزای حیاتی موتور در لحظه استارت است که سایش لحظه‌ای اولیه را به شدت کاهش می‌دهد. عدد دوم (30) نشان‌دهنده مقاومت فیلم روغن در دمای عملیاتی ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد است.

انتخاب گرید مناسب برای برلیانس C3: استاندارد مدرن جهانی برای این نوع پیشرانه‌ها، گرایش به سمت گرید 5W-30 است. این گرید علاوه بر عملکرد بهینه در استارت سرد، به دلیل ویسکوزیته کمتر در دمای عملیاتی، به کاهش مصرف سوخت و افزایش راندمان کلی موتور کمک می‌کند. با این حال، در اقلیم‌های بسیار گرم ایران و در شرایط ترافیکی سنگین که حرارت موتور برای مدت طولانی بالاست، یا در موتورهایی با کارکرد بالا (به دلیل افزایش لقی قطعات)، گاهی اوقات گرید 10W-40 به دلیل حفظ ضخامت فیلم روغن و جلوگیری از تبخیر بیش از حد، توسط برخی تعمیرکاران ترجیح داده می‌شود.

اما باید توجه داشت که پایداری حرارتی یک روغن موتور 5W-30 با کیفیت کامل سنتتیک و سطح API بالا (مانند SP)، می‌تواند از یک 10W-40 نیمه‌سنتتیک با سطح کیفی پایین‌تر (مانند SM) بسیار بهتر باشد. استفاده از روغن غلیظ‌تر (مانند 10W-40) در موتوری که برای 5W-30 طراحی شده است، می‌تواند منجر به افزایش فشار پمپ روغن و کاهش جریان مؤثر در مجاری باریک گردد، که از نظر فنی یک ضعف محسوب می‌شود. بنابراین، اولویت همواره باید کیفیت بالای API باشد، نه صرفاً گرید SAE.

۲.۲. سطوح کیفیت API و استاندارد حیاتی SP

حداقل استاندارد کیفی توصیه‌شده برای پیشرانه‌ی برلیانس C3، سطح API SM است. با این حال، با توجه به پیشرفت‌های شیمیایی در سال‌های اخیر، توصیه می‌شود که حتماً از بالاترین سطوح موجود یعنی API SN یا در حالت ایده‌آل API SP استفاده شود.

استاندارد API SP جدیدترین و کامل‌ترین سطح کیفی موجود است و برای مواجهه با چالش‌های موتورهای مدرن طراحی شده است. تفاوت اصلی بین API SN و API SP در توانایی استاندارد SP برای کنترل پدیده پیش‌احتراق در دور پایین (LSPI - Low-Speed Pre-Ignition) است. LSPI یک پدیده مخرب است که می‌تواند آسیب‌های جدی به پیستون‌ها و رینگ‌ها وارد کند. همچنین، استانداردهای SP حفاظت بهتری از زنجیر تایم (Timing Chain Wear) و سازگاری بالاتری با کاتالیزورهای اگزوز را تضمین می‌کنند. انتخاب روغن با سطح API SP، یک عامل حیاتی برای تضمین عمر بلندمدت کاتالیزور و حفظ سلامت داخلی موتور است.

برای شرایط رانندگی سخت (مانند بارهای زیاد یا سرعت‌های بالا در جاده)، روغن‌هایی که استانداردهای ACEA مانند A3/B4 را نیز پوشش می‌دهند، به دلیل پایداری برشی بالاتر (توانایی مقاومت در برابر پاره شدن فیلم روغن در فشار و دمای بالا) توصیه می‌شوند.

۲.۳. مشخصات فنی و ظرفیت تعویض

ظرفیت استاندارد روغن موتور در برلیانس کراس C3، در صورت تعویض همزمان فیلتر روغن، حدود ۴ لیتر است. همواره باید از فیلتر روغن باکیفیت و استاندارد استفاده شود تا از کاهش فشار روغن در سیستم جلوگیری به عمل آید.

تحلیل فواصل تعویض: فواصل تعویض استاندارد بر اساس نوع روغن پایه (معدنی، نیمه سنتتیک، سنتتیک) و سطح کیفیت آن تعیین می‌شود. به طور کلی، این فواصل بین ۵,۰۰۰ تا ۸,۰۰۰ کیلومتر متغیر است. با این حال، یک ملاحظه فنی بسیار مهم در ایران، کیفیت سوخت است. وجود مقادیر بالاتر از استاندارد گوگرد در سوخت‌های مصرفی در برخی مناطق، منجر به افزایش تولید اسید در روغن و افت سریع عدد قلیایی کل (TBN) روغن می‌شود. این امر باعث می‌شود که حتی روغن‌های سنتتیک باکیفیت نیز در شرایط سخت (ترافیک طولانی، آلودگی، سوخت نامناسب) باید در دوره‌های کوتاه‌تری، نزدیک به ۵۰۰۰ کیلومتر تعویض شوند تا از آسیب خوردگی داخلی موتور جلوگیری شود.

Table 1: الزامات فنی روغن موتور برلیانس کراس C3

پارامتر فنی استاندارد اولیه (اولویت) استاندارد جایگزین (با توجه به اقلیم) ظرفیت کارتر (حدودی) فاصله تعویض (شرایط سخت/نرمال)
گرید ویسکوزیته SAE 5W-30 (تأکید بر کاهش اصطکاک و مصرف سوخت) 10W-40 (تأکید بر پایداری حرارتی در دمای بالا) ۴ لیتر (با فیلتر) ۵۰۰۰ کیلومتر / ۸۰۰۰ کیلومتر
سطح کیفیت API API SP یا SN (اولویت با SP) API SM (حداقل) ۴ لیتر ۵۰۰۰ کیلومتر / ۸۰۰۰ کیلومتر
سطح کیفیت ACEA A3/B4 (پایداری برشی بالا) - ۴ لیتر ۵۰۰۰ کیلومتر / ۸۰۰۰ کیلومتر

یکی از حساس‌ترین بخش‌های نگهداری برلیانس کراس C3 اتوماتیک، سیستم انتقال قدرت ۴ سرعته آن است. این گیربکس از نظر ساختاری به گیربکس‌های سنتی اتوماتیک متکی بر مبدل گشتاور و مجموعه‌های کلاچ و باند هیدرولیکی شباهت دارد. عملکرد صحیح تعویض دنده‌ها و درگیری نرم و بدون لغزش دیسک‌های کلاچ، کاملاً وابسته به خواص فیزیکی و شیمیایی سیال گیربکس است.

۳.۱. تأکید بر استاندارد حیاتی ATF SP-III (غیرقابل جایگزینی)

الزام فنی اصلی برای سیال گیربکس اتوماتیک در برلیانس C3، استفاده مطلق از سیالی است که دارای استاندارد ATF SP-III (Special ATF for Mitsubishi/Hyundai) باشد. این استاندارد، به طور تخصصی برای تحمل بارهای حرارتی و مکانیکی در این نسل از گیربکس‌ها طراحی شده است و دارای ضریب اصطکاک (COF) و مواد افزودنی اصلاح‌کننده اصطکاک منحصر به فردی است.

مخاطرات جایگزینی: برخلاف تصور رایج، استاندارد SP-III مطلقاً با سیالات جدیدتر (مانند SP-IV) یا سیالات عمومی‌تر (مانند Dexron VI یا Multi-Vehicle) قابل جایگزینی نیست. دلیل این امر، تفاوت شدید در ویسکوزیته کینماتیک و مهم‌تر از آن، پروفایل‌های اصطکاکی این سیالات است. استفاده از سیال ناسازگار، فوراً منجر به تغییر ضریب اصطکاک و لغزش نامناسب در دیسک‌های کلاچ می‌شود که نتیجه‌ی آن افزایش تولید حرارت، شوک در هنگام تعویض دنده، و تخریب شیمیایی زودهنگام دیسک‌ها خواهد بود. این یک عامل حیاتی در عمر گیربکس برلیانس C3 است.

۳.۳. ظرفیت سیستم و اهمیت روش تعویض

ظرفیت کلی (Dry Fill Capacity) سیستم گیربکس C3 بالا است و در حدود ۷.۵ تا ۸ لیتر سیال را شامل می‌شود. با این حال، در سرویس استاندارد (روش تخلیه ساده یا Drain/Fill)، تنها بخش جزئی سیال، معمولاً در حدود ۳.۵ تا ۴ لیتر، خارج و جایگزین می‌شود.

تحلیل فنی روش تعویض: از آنجایی که در روش تعویض جزئی، تنها نیمی از سیال کثیف و قدیمی (که حاوی رسوبات و ترکیبات اکسید شده است) خارج می‌شود، افزودنی‌های سیال تازه به سرعت توسط سیال آلوده باقیمانده خنثی شده و عمر مفید آن‌ها کاهش می‌یابد. علاوه بر این، لغزش ناشی از افت کیفیت روغن گیربکس منجر به افزایش حرارت در گیربکس می‌شود که به نوبه خود، تخریب شیمیایی سیال را تسریع می‌کند. این یک چرخه معیوب است.

برای تضمین عملکرد بهینه گیربکس و حذف کامل رسوبات و سیال آلوده، روش تعویض کامل (Flushing) در دوره‌های طولانی‌تر ضروری است. تعویض کامل تضمین می‌کند که کل سیستم، شامل مبدل گشتاور و شیرهای هیدرولیک، از سیال با کیفیت بالا پر شود.

۳.۴. فواصل تعویض روغن گیربکس اتوماتیک

برای خودرو برلیانس کراس C3 اتوماتیک، تعویض روغن گیربکس هر ۶۰,۰۰۰ کیلومتر یا هر چهار سال یکبار (هرکدام زودتر فرا رسد) توصیه می‌شود. در شرایط رانندگی سخت (مانند ترافیک‌های سنگین طولانی‌مدت، رانندگی کوهستانی یا در اقلیم‌های بسیار گرم که دمای کارکرد گیربکس بالا می‌رود)، توصیه می‌شود این فاصله به ۴۰,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰ کیلومتر کاهش یابد. تأخیر در تعویض منجر به اکسیداسیون حرارتی سیال، افت ویسکوزیته و تخریب افزودنی‌های اصطکاکی شده، که در نهایت باعث افزایش لغزش و سوختن صفحات کلاچ می‌شود.

مشخصات فنی روغن گیربکس اتوماتیک (ATF) برلیانس C3

پارامتر فنی استاندارد تخصصی الزامی ویسکوزیته تقریبی ظرفیت کلی سیستم ظرفیت تعویض جزئی (Drain/Fill) فاصله تعویض (نرمال)
نوع ATF ATF SP-III (مایع هیدرولیک تخصصی) ISO VG 32-46 (بسته به سازنده) ۷.۵ تا ۸ لیتر ۳.۵ تا ۴ لیتر ۶۰,۰۰۰ کیلومتر یا ۴ سال
افزودنی کلیدی اصلاح‌کننده‌های اصطکاک (Friction Modifiers) - - - -

سیستم ترمز خودرو برلیانس C3 (شامل ABS و EBD) برای عملکرد مؤثر خود به یک سیال کاملاً غیرقابل تراکم وابسته است. وظیفه اصلی سیال ترمز، انتقال دقیق نیروی هیدرولیک از پدال به کالیپرها است، اما در سیستم‌های مدرن، این سیال باید پایداری حرارتی کافی برای تحمل دماهای بالای تولید شده در حین ترمزگیری‌های مکرر و عملکرد سریع شیرهای ABS را نیز داشته باشد.

۴.۱. الزام فنی: استاندارد DOT 4 و پدیده قفل بخار

سیال ترمز مورد نیاز برای برلیانس C3 باید از نوع DOT 4 باشد. این استاندارد، نسبت به نسل قدیمی‌تر (DOT 3)، دارای حداقل نقطه جوش خشک (Dry Boiling Point) بالاتری است (حداقل ۲۳۰ درجه سانتی‌گراد). حفظ نقطه جوش بالا بسیار حیاتی است زیرا اگر دمای سیال ترمز از حد تحمل عبور کند، رطوبت جذب شده در آن به بخار تبدیل شده و این بخار (که بسیار تراکم‌پذیر است) منجر به پدیده "قفل بخار" (Vapor Lock) می‌شود که نتیجه آن از دست رفتن کامل توان ترمزگیری است.

شاخص مهم دیگر، نقطه جوش تر (Wet Boiling Point - WERBP) است. DOT 4 باید نقطه جوش تر بالاتری (حداقل ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد) را پس از جذب رطوبت حفظ کند. این شاخص اهمیت بیشتری دارد، زیرا سیالات ترمز بر پایه گلیکول (DOT 3 و DOT 4) به صورت ذاتی رطوبت را از محیط جذب می‌کنند (خاصیت Hygroscopicity) و با گذشت زمان، نقطه جوش آن‌ها به طور پیوسته کاهش می‌یابد.

۴.۲. پدیده جذب رطوبت و تعویض دوساله

جذب رطوبت از اتمسفر، دشمن اصلی سیال ترمز است و منجر به کاهش ایمنی و خوردگی داخلی سیستم می‌شود. رطوبت نه تنها نقطه جوش را پایین می‌آورد، بلکه باعث خوردگی اجزای فلزی در سیلندرهای اصلی و فرعی، و به ویژه شیرهای بسیار ظریف و کانال‌های باریک در ماژول گران‌قیمت ABS/EBD می‌شود.

به همین دلیل، سیال ترمز DOT 4 باید حداکثر هر دو سال یک بار یا هر ۴۰,۰۰۰ کیلومتر (حتی اگر کیلومتر کمی کار کرده باشد) به صورت کامل تعویض شود. این تعویض، صرفاً برای حفظ ایمنی ترمزگیری نیست، بلکه برای تضمین طول عمر و عملکرد صحیح قطعات هیدرولیک و الکترونیکی سیستم ترمز مدرن است.

۴.۳. سیال سیستم هیدرولیک فرمان (PSF)

در صورتی که برلیانس کراس C3 از سیستم فرمان هیدرولیک سنتی (نه فرمان کمکی برقی یا EPS) استفاده کند، نیازمند سیال مخصوص هیدرولیک فرمان است. در بسیاری از خودروهای آسیایی هم‌رده برلیانس، سیال مورد استفاده برای سیستم هیدرولیک فرمان، به دلیل هماهنگی خواص شیمیایی و اصطکاکی، همان استاندارد سیال گیربکس اتوماتیک، یعنی ATF SP-III است. این سیال، عملکرد پایداری در پمپ هیدرولیک و قطعات آن فراهم می‌کند. فاصله تعویض این سیال، همانند روغن گیربکس، می‌تواند در حدود ۶۰,۰۰۰ کیلومتر باشد.

مشخصات فنی سیال ترمز و هیدرولیک فرمان برلیانس C3

نوع سیال استاندارد الزامی حداقل نقطه جوش تر (WERBP) حداقل نقطه جوش خشک (DRBP) فاصله تعویض (حداکثر)
سیال ترمز DOT 4 ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد ۲۳۰ درجه سانتی‌گراد ۲ سال (به دلیل جذب رطوبت)
سیال هیدرولیک فرمان (PSF) ATF SP-III (در صورت هیدرولیک بودن) - - ۶۰,۰۰۰ کیلومتر

سیال خنک‌کننده (کولنت) در موتور BM15L برلیانس C3 نقش سه گانه‌ای دارد: انتقال حرارت از موتور به رادیاتور، جلوگیری از انجماد در دمای پایین، و جلوگیری از جوش آمدن در دمای بالا (Anti-Boil)؛ اما مهم‌ترین وظیفه بلندمدت آن، ایجاد حفاظت ضد خوردگی (Anti-Corrosion) در برابر قطعات آلومینیومی موتور، واشرها و پمپ آب است.

۵.۱. پایه شیمیایی و تکنولوژی OAT

سیال خنک‌کننده باید بر پایه اتیلن گلیکول باشد. برای موتورهای آلومینیومی مدرن، تکنولوژی افزودنی‌های ضد خوردگی از نوع OAT (Organic Acid Technology) یا HOAT (Hybrid OAT) الزامی است.

مقایسه شیمیایی: تکنولوژی قدیمی‌تر IAT (Inorganic Additive Technology) که حاوی سیلیکات‌ها و فسفات‌ها است، عمر کوتاهی داشته و می‌تواند به سیستم‌های آلومینیومی مدرن آسیب برساند یا منجر به رسوب‌گذاری شود. OAT از اسیدهای آلی برای حفاظت درازمدت استفاده می‌کند و در برابر خوردگی در دماهای بالا پایداری بیشتری دارد. از آنجا که موتورهای برلیانس در شرایط ترافیکی سنگین تمایل به کارکرد در دماهای بالاتر از حد استاندارد اروپایی دارند، استفاده از OAT/HOAT با کیفیت، برای حفظ سلامت طولانی‌مدت پمپ آب و رادیاتور کاملاً ضروری است.

۵.۲. غلظت و کیفیت آب

غلظت استاندارد سیال خنک‌کننده باید ترکیبی ۵۰ درصد کنسانتره اتیلن گلیکول و ۵۰ درصد آب مقطر یا دی‌یونیزه باشد. این نسبت، بهترین تعادل را بین خواص انتقال حرارت، افزایش نقطه جوش (تا حدود ۱۲۹ درجه سانتی‌گراد در سیستم تحت فشار) و کاهش نقطه انجماد (تا حدود ۳۷- درجه سانتی‌گراد) فراهم می‌کند.

مخاطرات آب شهری: استفاده از آب لوله‌کشی معمولی (حتی آب جوشیده) به دلیل وجود املاح کلسیم، منیزیم و کلر، باعث رسوب‌گذاری شدید (Scaling) در مجاری رادیاتور و کاهش راندمان سیستم خنک‌کاری می‌شود. استفاده از آب دی‌یونیزه خالص، یک الزام فنی غیرقابل اغماض است.

مشخصات فنی سیال خنک‌کننده (Coolant) برلیانس C3

پارامتر فنی پایه شیمیایی تکنولوژی افزودنی غلظت اختلاط استاندارد فاصله تعویض (طول عمر)
نوع سیال اتیلن گلیکول (Ethylene Glycol) OAT یا HOAT (Long Life) ۵۰% کنسانتره / ۵۰% آب دی‌یونیزه ۳ تا ۵ سال (بر اساس نوع OAT)
هدف دمایی حداقل دمای انجماد:
حداکثر دمای جوش:
(در فشار) - -

روانکارهای جامد یا گریس‌ها، برای روانکاری قطعاتی استفاده می‌شوند که نیاز به نگهداری سیال در محل تماس دارند و نمی‌توانند توسط سیستم‌های گردش روغن، روانکاری شوند. انتخاب گریس مناسب برای برلیانس C3، مستلزم درک طبقه‌بندی NLGI و شیمی صابون‌های فلزی است.

۶.۱. طبقه‌بندی NLGI و گریس لیتیم کمپلکس

NLGI (National Lubricating Grease Institute) سفتی و قوام گریس را تعیین می‌کند. گرید NLGI 2 به عنوان استاندارد صنعتی برای گریس‌های عمومی خودرویی (MPG - Multipurpose Grease) شناخته می‌شود. این قوام، تعادل مناسبی را فراهم می‌کند تا گریس نه بیش از حد سفت باشد که پمپاژ نشود و نه آنقدر نرم که تحت نیروی گریز از مرکز یا حرارت به بیرون ریزد.

شیمی لیتیم کمپلکس: گریس‌ها از ترکیب روغن پایه، افزودنی‌ها (مانند EP برای تحمل فشار بالا) و عامل غلیظ کننده (صابون فلزی) تشکیل شده‌اند. صابون لیتیم کمپلکس (Lithium Complex) به دلیل پایداری حرارتی عالی، تحمل فشار بالا (EP - Extreme Pressure) و مقاومت خوب در برابر شستشو با آب، بهترین گزینه برای روانکاری اتصالات حیاتی در برلیانس C3 محسوب می‌شود. این گریس باید برای روانکاری مفاصل توپی (Ball Joints)، بوش‌ها، اتصالات مفصلی شاسی و یاتاقان‌های چرخ (در صورت لزوم) به کار رود.

۶.۲. گریس‌های تخصصی برای کالیپر ترمز (Slide Pins)

یک نکته فنی که اغلب در مراکز خدماتی نادیده گرفته می‌شود، روانکاری پین‌های کالیپر ترمز (Slide Pins) است. این پین‌ها که مسئول حرکت آزادانه کالیپر برای اطمینان از سایش یکنواخت لنت‌ها هستند، توسط واشرهای لاستیکی محافظت می‌شوند.

الزام فنی حیاتی: گریس مورد استفاده برای پین‌های کالیپر باید کاملاً سازگار با لاستیک‌های EPDM (Ethylene Propylene Diene Monomer) یا قطعات سیلیکونی باشد. گریس‌های استاندارد بر پایه صابون لیتیم کمپلکس (NLGI 2 عمومی)، به دلیل ترکیبات شیمیایی خود، باعث تورم و تخریب قطعات لاستیکی و پلاستیکی می‌شوند. تورم لاستیک‌ها منجر به قفل شدن پین‌ها در محل خود شده و باعث گیر کردن کالیپر، سایش نامتوازن لنت‌ها و تولید گرمای بیش از حد می‌شود. بنابراین، استفاده از گریس‌های تخصصی سنتتیک بر پایه سیلیکون یا معدنی با پایداری حرارتی بالا و سازگاری کامل با لاستیک، برای این بخش ضروری است.

الزامات فنی روانکارهای جامد (Greases) برلیانس C3

محل کاربرد نوع گریس (پایه صابون) گرید نفوذپذیری NLGI مشخصات کلیدی فاصله بازرسی/روانکاری
اتصالات شاسی و جلوبندی لیتیم کمپلکس (MPG) NLGI Class 2 مقاومت بالا در برابر شستشو و فشار (EP) هر ۱۰,۰۰۰ کیلومتر
یاتاقان‌های چرخ (در صورت نیاز) لیتیم کمپلکس یا پلی‌اوریا NLGI Class 2 پایداری در دمای بالا و تحمل فشار سرویس‌های بزرگ شاسی
پین کالیپرهای ترمز گریس تخصصی سنتتیک (سازگار با EPDM) NLGI Class 2 مقاومت حرارتی عالی، عدم تخریب لاستیک هنگام تعویض لنت

نگهداری صحیح برلیانس کراس C3 اتوماتیک یک فرآیند پیچیده نیست، اما نیازمند تعهد سختگیرانه به استانداردهای فنی مشخص است. خطاهای رایج در انتخاب سیالات، به خصوص در بخش روغن گیربکس و گریس ترمز، می‌تواند هزینه‌های گزافی را در پی داشته باشد.

۷.۱. خلاصه جامع فواصل تعویض سیالات (نگهداری برلیانس C3)

در جدول زیر، خلاصه فنی تمام الزامات سیالات حیاتی برلیانس کراس C3 اتوماتیک برای مراجعات سریع متخصصین و مالکان آورده شده است.

خلاصه جامع فواصل تعویض سیالات برلیانس کراس C3

نوع سیال استاندارد فنی الزامی ظرفیت (تقریبی) فاصله تعویض (کیلومتر/زمان) اهمیت حیاتی
روغن موتور API SP / 5W-30 یا 10W-40 ۴ لیتر ۵۰۰۰ تا ۸۰۰۰ کیلومتر / ۶ ماه حفظ سلامت داخلی موتور
روغن گیربکس اتوماتیک ATF SP-III (تخصصی) ۴ لیتر (تعویض جزئی) ۶۰,۰۰۰ کیلومتر یا ۴ سال عملکرد صحیح گیربکس
سیال ترمز DOT 4 ۰.۷۵ لیتر ۲ سال (حداکثر) ایمنی ترمزگیری
سیال خنک‌کننده اتیلن گلیکول / OAT 50/50 ۶ تا ۷ لیتر ۳ تا ۵ سال مدیریت حرارتی و ضد خوردگی
گریس عمومی لیتیم کمپلکس NLGI 2 - بازرسی دوره‌ای روانکاری اتصالات و یاتاقان‌ها

۷.۲. چک‌لیست نگهداری پیشگیرانه فراتر از سیالات

علاوه بر پایش دقیق سیالات، نگهداری پیشگیرانه برلیانس C3 شامل بازرسی‌های دوره‌ای فیلترها نیز می‌شود. فیلتر هوا و کابین باید به طور منظم تعویض شوند. فیلتر روغن نیز باید همواره همراه با تعویض روغن موتور جایگزین شود؛ چرا که فیلترهای نامرغوب می‌توانند باعث افت فشار روغن در سیستم و آسیب به پمپ و یاتاقان‌ها گردند. همچنین، وضعیت شمع‌ها و تسمه‌های موتور باید طبق جدول زمانی توصیه شده توسط سازنده بررسی و تعویض گردند تا از عملکرد بهینه موتور و جلوگیری از خرابی‌های ناگهانی (مانند پارگی تسمه دینام) اطمینان حاصل شود.

۷.۳. راهنمای خرید مطمئن سیالات مصرفی

هنگام تهیه سیالات مصرفی برای برلیانس کراس C3، به هیچ وجه نباید قیمت پایین را معیار اصلی قرار داد. خرید مطمئن مستلزم تمرکز کامل بر تأییدیه رسمی استانداردهای فنی ذکر شده در این مقاله است. مصرف‌کننده باید اطمینان حاصل کند که روی بسته‌بندی محصول، استانداردهایی مانند API SP، گرید ویسکوزیته SAE دقیق، DOT 4 (برای ترمز) و مهم‌تر از همه، ATF SP-III (برای گیربکس) به وضوح و توسط منابع معتبر ذکر شده باشند. بسته‌بندی باید کاملاً مهر و موم شده و نشان‌دهنده اصالت کالا باشد تا از خرید محصولات تقلبی یا غیراستاندارد که فاقد افزودنی‌های حفاظتی کافی هستند، جلوگیری شود. هرگونه سیال با برچسب "Multi-Vehicle" (چند منظوره) که فاقد تأییدیه صریح SP-III باشد، برای گیربکس C3 مناسب نیست. انتخاب فنی صحیح، تضمین‌کننده بازدهی و عمر طولانی این خودروی اتوماتیک خواهد بود.