- مقدمه: نگاهی به ری را و اهمیت نگهداری فنی
- مشخصات فنی پیشرانه و الزامات روانکاری موتور
- روانکاری گیربکس: راهنمای جامع روغن دنده اتوماتیک
- سیالات حیاتی خودرو: ترمز و سیستم خنککاری
- گریسکاری: روانکاری اجزای مکانیکی
- جمعبندی و توصیههای کلیدی برای نگهداری بهینه
خودرو ری را، جدیدترین کراساوور کامپکت ملی شرکت ایران خودرو، با نام پروژهای K125، بر پایه پلتفرم IKP2 طراحی و تولید شده است. این پلتفرم که نسخهی بهبود یافتهی پلتفرم PF1 پژو است، از نظر ابعادی مشابه خودروهای مطرحی نظیر پژو 2008 و نیسان جوک است و تلاش شده تا با بهرهگیری از فولادهای با استحکام بالا و تغییرات ساختاری در بدنه و سیستم تعلیق، سطح ایمنی و کیفیت سواری آن بهبود یابد. ری را به پیشرانه توربوشارژ EF7P-TC و گیربکس اتوماتیک 6 سرعته از نوع AT مجهز است که آن را در کلاس کراساوورهای مدرن قرار میدهد. این خودرو با طراحی جذاب و لیست امکانات رفاهی و ایمنی قابل توجه، جایگاه خود را در بازار رقابتی کراساوورهای داخلی و مونتاژی تثبیت میکند.
در خودروهای مدرن، بهویژه آنهایی که از موتورهای پیشرفته توربوشارژ بهره میبرند، نگهداری صحیح و اصولی از اهمیت حیاتی برخوردار است. سیالات مصرفی مانند روغن موتور، روغن گیربکس، مایع خنککننده و روغن ترمز، نه تنها نقش روانکاری و خنککاری را بر عهده دارند، بلکه بهعنوان خط اول دفاع از قطعات در برابر فرسایش، خوردگی و دماهای بالا عمل میکنند. پیروی از یک برنامه منظم سرویس و استفاده از سیالات استاندارد و باکیفیت، به طور مستقیم بر افزایش طول عمر مفید خودرو، حفظ راندمان موتور، کاهش مصرف سوخت و جلوگیری از هزینههای سنگین تعمیرات در آینده تأثیر میگذارد. این گزارش با هدف ارائه یک راهنمای دقیق و فنی برای مالکان خودروی ری را تهیه شده است تا با درک الزامات فنی هر یک از این سیالات، بتوانند بهترین تصمیم را برای نگهداری از خودروی خود اتخاذ کنند.
- پیشرانه EF7P-TC: قلب تپنده با فناوری توربوشارژ
- بهترین روغن موتور برای ری را
- تفاوت روغن موتور سنتتیک و نیمه سنتتیک و ظرفیت کارتر
- زمان تعویض روغن موتور و فیلترها
پیشرانه EF7P-TC: قلب تپنده با فناوری توربوشارژ
پیشرانه به کار رفته در خودروی ری را، مدل EF7P-TC است که نسخهی ارتقاء یافتهی موتور ملی EF7 محسوب میشود. این موتور 4 سیلندر با حجم 1.7 لیتر، مجهز به فناوری توربوشارژ است که عملکرد آن را به طور چشمگیری بهبود بخشیده است. موتور EF7P-TC قادر به تولید حداکثر توان 160 اسببخار در 6000 دور در دقیقه و گشتاور 240 نیوتنمتر در 4500 دور در دقیقه است. این مشخصات فنی، قدرت و شتاب مناسبی را برای یک کراساوور کامپکت فراهم میکند. فناوریهای پیشرفتهای همچون سیستم زمانبندی متغیر سوپاپها (DVVT) نیز در این موتور به کار رفته که به بهبود فرآیند احتراق و کاهش مصرف سوخت کمک میکند.
عملکرد توربوشارژر بر اساس فشردهسازی هوای ورودی به موتور است که باعث افزایش چشمگیر قدرت خروجی میشود. با این حال، این فرآیند با چالشهای فنی خاصی همراه است. توربوشارژر در دورهای بسیار بالا (تا 200,000 دور در دقیقه) و تحت دماهای فوقالعاده زیاد (تا 1000 درجه سلسیوس) کار میکند. در نتیجه، روغن موتور در این سیستم، علاوهبر وظیفه اصلی روانکاری، نقش حیاتی در خنککاری قطعات توربو و موتور ایفا میکند. این شرایط سخت، نیاز به استفاده از روغن موتورهایی با پایداری حرارتی و اکسیداسیون بسیار بالا را توجیه میکند تا از تشکیل رسوبات مضر و کاهش عمر مفید موتور جلوگیری شود.
بهترین روغن موتور برای ری را
انتخاب روغن موتور مناسب برای پیشرانه EF7P-TC ری را، نیازمند توجه به دو عامل کلیدی است: ویسکوزیته (گرانروی) و سطح کیفیت.
- ویسکوزیته (گرانروی): این پارامتر، مقاومت روغن در برابر جریان را در دماهای مختلف نشان میدهد. برای موتورهای توربوشارژ، روغنهای با گرانروی چند درجهای (Multi-grade) توصیه میشوند که عملکرد مناسبی در دماهای سرد (هنگام استارت) و دماهای بالا (هنگام کارکرد موتور) دارند. بر اساس منابع فنی، ویسکوزیتههای مناسب برای پیشرانه EF7P-TC عبارتند از:
- انتخاب گرانروی مناسب به شرایط آب و هوایی منطقه بستگی دارد. به طور کلی، روغن یک گزینه عمومی مناسب است، در حالی که روغنهای یا برای مناطق سردتر و روغن برای دستیابی به حداکثر راندمان و کاهش مصرف سوخت در شرایط خاص پیشنهاد میشود. همچنین، استفاده از روغن با ویسکوزیته به هیچ عنوان توصیه نمیشود و میتواند آسیبهای جدی به موتور وارد کند.
- سطح کیفیت (API/ACEA): استاندارد API (موسسه نفت آمریکا) سطح کیفیت روغن را بر اساس عملکرد آن در موتورهای بنزینی (با حرف S) و دیزلی (با حرف C) تعیین میکند. هرچه حرف دوم در این استاندارد جلوتر باشد، کیفیت روغن بالاتر است. برای موتور EF7P-TC، حداقل سطح کیفی توصیه شده یا است. اما با توجه به ماهیت توربوشارژ این پیشرانه و نیاز به محافظت بیشتر، استفاده از روغنهایی با سطح کیفی بالاتر مانند
و به شدت توصیه میشود.
روغنهای با استاندارد بالاتر دارای افزودنیهای پیشرفتهای هستند که در شرایط دمای و فشار بالا عملکرد بهتری دارند. موتورهای توربوشارژ به دلیل دمای کاری بالاتر، روغن را سریعتر اکسید میکنند و مستعد تولید رسوبات هستند. روغنهای و با فرمولاسیون بهبود یافته، نه تنها پایداری حرارتی و مقاومت در برابر اکسیداسیون بیشتری دارند، بلکه به طور خاص برای محافظت در برابر پدیدهی احتراق زودرس در دور موتور پایین (LSPI) که در موتورهای توربو رایج است، طراحی شدهاند. بنابراین، انتخاب یک روغن باکیفیت بالاتر، یک اقدام پیشگیرانه و هوشمندانه برای تضمین سلامت و افزایش طول عمر موتور به شمار میرود.
تفاوت روغن موتور سنتتیک و نیمه سنتتیک و ظرفیت کارتر
تفاوت اصلی روغنها در نوع روغن پایه آنهاست. روغنهای مینرال از نفت خام تصفیه شده تولید میشوند، در حالی که روغنهای نیمه سنتتیک ترکیبی از روغن مینرال و مواد سنتتیک هستند. روغنهای تمام سنتتیک (Full Synthetic) به طور کامل در آزمایشگاه از مواد شیمیایی تولید میشوند. برای موتور توربوشارژ ری را، استفاده از روغنهای تمام سنتتیک به دلیل مزایای زیر توصیه میشود:
- پایداری حرارتی بالاتر: مقاومت بهتر در برابر دماهای بسیار زیاد موتورهای توربوشارژ.
- عمر طولانیتر: دیرتر از بین رفتن خواص روانکاری و محافظتی.
- کاهش رسوبگذاری: کمک به تمیز ماندن موتور و قطعات آن.
در مورد ظرفیت کارتر، حجم روغن مورد نیاز برای پیشرانه EF7P-TC با احتساب فیلتر روغن، در منابع مختلف به صورت 5.2 لیتر یا 5.5 لیتر ذکر شده است. توصیه میشود همواره به دفترچه راهنمای رسمی خودرو مراجعه شود، اما این مقادیر میتوانند به عنوان یک راهنمای دقیق مورد استفاده قرار گیرند. همواره پس از تعویض روغن، سطح آن باید با استفاده از گیج روغن بررسی شود تا از پر شدن صحیح اطمینان حاصل گردد.
زمان تعویض روغن موتور و فیلترها
فواصل زمانی تعویض روغن و فیلترها در خودروی ری را، مانند هر خودروی دیگری، به شدت به شرایط رانندگی وابسته است. در حالی که توصیه کارخانه برای موتور EF7 معمولاً حدود 10,000 کیلومتر است ، متخصصان توصیه میکنند که برای شرایط رانندگی در شهرهای پرترافیک ایران، این فاصله زمانی کاهش یابد.
رانندگی در ترافیک سنگین، حرکت با سرعتهای پایین و توقفهای مکرر، و همچنین کارکرد در هوای گرم، عمر مفید روغن را به شدت کاهش میدهد. در این شرایط، موتور برای مدت زمان طولانیتری روشن است اما مسافت کمتری طی میکند. این امر باعث میشود که ساعات کارکرد موتور و در نتیجه استهلاک روغن، نسبت به کیلومتر طی شده بسیار بیشتر باشد. به همین دلیل، توصیه میشود روغن موتور و فیلتر آن هر 5,000 تا 7,000 کیلومتر یا هر 6 ماه یکبار (هرکدام زودتر فرابرسد) تعویض گردند.
در هر بار تعویض روغن موتور، تعویض فیلتر روغن ضروری است. همچنین، فیلتر هوا باید در هر سرویس دورهای و فیلتر کابین در هر فصل تعویض شود تا راندمان موتور و کیفیت هوای داخل کابین حفظ گردد.
- گیربکس اتوماتیک DAE: ویژگیها و حساسیتها
- بهترین روغن گیربکس ری را
- حجم، زمان و روشهای صحیح تعویض روغن گیربکس
گیربکس اتوماتیک DAE: ویژگیها و حساسیتها
خودرو ری را به یک گیربکس 6 سرعته اتوماتیک (AT) ساخت شرکت DAE چین مجهز است. این گیربکس که در برخی دیگر از محصولات داخلی مانند دنا پلاس توربو نیز استفاده شده است، به دلیل عملکرد نرم و مناسب خود شناخته میشود. با این حال، منابع تخصصی به یک نکته فنی بسیار مهم در مورد این گیربکس اشاره دارند: حساسیت آن به افزایش دما. در شرایط رانندگی تحت فشار یا در ترافیکهای سنگین و طولانی، این گیربکس ممکن است دمای بالاتری را تجربه کند و برای جلوگیری از آسیب، وارد حالت حفاظتی شود که منجر به کاهش قدرت و گشتاور موتور میگردد.
داغ شدن گیربکسهای اتوماتیک به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله آب و هوای گرم، رانندگی مداوم در ترافیک سنگین، بکسل کردن اجسام سنگین و عادات رانندگی نامناسب. در این شرایط، فشار هیدرولیک داخل گیربکس افزایش یافته و میتواند به شیرهای برقی و سایر قطعات داخلی آسیب برساند. با توجه به این حساسیت، انتخاب روغن گیربکس صحیح و تعویض به موقع آن، نقشی حیاتی در حفظ سلامت و عملکرد این گیربکس ایفا میکند.
بهترین روغن گیربکس ری را
روغن گیربکس مورد نیاز برای این خودرو، مطابق با استاندارد خاصی است که توسط سازنده تعیین شده است.
- استانداردهای مورد نیاز: سازنده گیربکس، استاندارد DAE_ATF1 را پیشنهاد کرده است. از آنجایی که این روغن به صورت گسترده در بازار موجود نیست، میتوان از روغنهایی با استانداردهای مشابه یا بالاتر استفاده کرد. این استانداردها شامل Toyota_WS و JWS3324 هستند. علاوه بر این، روغنهای مولتیگرید که به طور همزمان تأییدیههای
ATF WS و ATF SP-IV را کسب کردهاند، نیز گزینههای بسیار مناسبی به شمار میروند.
- رنگ روغن: رنگ اولیه و ظاهری روغن گیربکس دنا پلاس اتوماتیک که از همین خانواده گیربکس DAE بهره میبرد، معمولاً قرمز است.
حجم، زمان و روشهای صحیح تعویض روغن گیربکس
حجم روغن مورد نیاز برای گیربکس DAE به روش تعویض آن بستگی دارد. این تفاوت در حجم، یک نکته کلیدی است که بر سلامت طولانیمدت گیربکس تأثیر میگذارد.
- حجم مورد نیاز:
- تعویض دستی (تخلیه از پیچ کارتل): در این روش، تنها بخشی از روغن (حدود 3 تا 3.5 لیتر) از طریق پیچ تخلیه کارتل خارج میشود. این روش به هیچ عنوان توصیه نمیشود، زیرا بخش قابل توجهی از روغن قدیمی و آلوده در داخل توربین و سیستم باقی میماند. باقی ماندن روغن کثیف و فرسوده میتواند منجر به کاهش راندمان، داغ شدن گیربکس و در نهایت، آسیبهای جدی و پرهزینه به قطعات داخلی شود.
- تعویض کامل با دستگاه ساکشن: برای تعویض کامل روغن و اطمینان از خروج تمامی آلودگیها، استفاده از دستگاه ساکشن (دستگاه شستشوی گیربکس) ضروری است. در این روش، حدود 6 لیتر روغن جدید برای جایگزینی کامل سیال قدیمی و 8 لیتر برای تعویض همراه با شستشوی کامل سیستم مورد نیاز است.
- زمان تعویض: فواصل تعویض روغن گیربکس DAE در منابع مختلف متفاوت است. برخی منابع زمان تعویض را هر 40,000 کیلومتر یا 2 سال یکبار توصیه میکنند. برخی دیگر از منابع، زمان تعویض را تا 80,000 کیلومتر یا 5 سال عنوان میکنند. با این حال، با توجه به حساسیت این گیربکس به شرایط رانندگی سخت و ترافیک شهری، توصیه متخصصان این است که روغن گیربکس هر 40,000 کیلومتر یا 2 سال یکبار تعویض شود. این اقدام پیشگیرانه، به خصوص با در نظر گرفتن مشکلات داغ کردن گیربکس در ترافیکهای سنگین، میتواند به میزان قابل توجهی از بروز مشکلات فنی در آینده جلوگیری کند.
- بهترین روغن ترمز برای ری را
- : ایمنی در گرو یک سیال استاندارد
- مایع خنککننده (ضدیخ/ضدجوش): محافظ موتور در برابر نوسانات دما
- روانکاری فرمان: یک نکته مهم در مورد فرمان برقی ری را
بهترین روغن ترمز برای ری را
: ایمنی در گرو یک سیال استاندارد
روغن ترمز یک سیال حیاتی در خودرو است که وظیفه انتقال نیروی ترمز از پدال به کالیپرها را بر عهده دارد. با توجه به تجهیزات مدرن ایمنی ری را شامل سیستم ترمز ضد قفل (ABS)، توزیع الکترونیکی نیروی ترمز (EBD) و کمک به ترمز (BAS)، استفاده از روغن ترمز استاندارد ضروری است.
- استاندارد و مشخصات: روغن ترمز مورد نیاز برای خودروی ری را از نوع DOT4 است. روغنهای DOT4 در مقایسه با DOT3 دارای نقطه جوش بالاتری هستند، که باعث میشود در شرایط ترمزگیری شدید، کمتر دچار افت عملکرد شوند و ایمنی بیشتری را فراهم کنند. این روغنها بر پایه غیرنفتی بوده و جاذب رطوبت هستند.
- ظرفیت و زمان تعویض: حجم مخزن روغن ترمز در خودروی ری را به صورت دقیق در منابع عمومی مشخص نشده است، اما این سیال معمولاً در ظروف 250 میلیلیتری در بازار موجود است و برای پر کردن مخزن مورد استفاده قرار میگیرد. نکتهی مهمتر از حجم، زمان تعویض این سیال است. روغن ترمز به دلیل خاصیت جذب رطوبت، به مرور زمان کارایی خود را از دست میدهد. ورود آب به سیستم ترمز میتواند باعث کاهش نقطه جوش سیال و در نتیجه، کاهش عملکرد ترمز در شرایط داغ شود. بنابراین، توصیه میشود روغن ترمز به طور کامل هر 50,000 کیلومتر یا هر 2 سال یکبار تعویض گردد تا ایمنی سیستم ترمز تضمین شود. از افزودن روغن ترمز جدید به روغن قدیمی خودداری شود
مایع خنککننده (ضدیخ/ضدجوش): محافظ موتور در برابر نوسانات دما
مایع خنککننده رادیاتور، که به آن ضدیخ یا ضدجوش نیز گفته میشود، نقشی حیاتی در حفظ دمای بهینه موتور ایفا میکند. وظیفه اصلی آن جذب گرمای موتور و انتقال آن به رادیاتور برای دفع است. علاوه بر این، این مایع با داشتن افزودنیهای ضد خوردگی و ضد رسوب، از قطعات فلزی موتور و رادیاتور در برابر زنگزدگی و فرسایش محافظت میکند.
- نوع و رنگ: نوع مایع خنککننده مورد نیاز برای ری را، مایعهای پایه اتیلن گلیکول است. رنگ این مایع معمولاً نشاندهنده نوع افزودنیهای آن است. منابع به مایع خنککننده سبز رنگ اشاره دارند. این رنگ معمولاً نشاندهنده فناوری IAT (Inorganic Acid Technology) است که برای موتورهای قدیمیتر مناسب است. اما از آنجا که موتور EF7P-TC از فناوریهای مدرن استفاده میکند، استفاده از مایعهای خنککننده پیشرفتهتر با فناوری OAT (Organic Acid Technology) یا HOAT (Hybrid Organic Acid Technology) که معمولاً به رنگهای صورتی یا طلایی هستند، میتواند محافظت بهتری در برابر خوردگی ارائه دهد.
- ظرفیت و زمان تعویض: حجم مورد نیاز مایع خنککننده برای ری را 6.6 لیتر است. این مایع باید هر 2 سال یکبار به طور کامل تعویض شود. حتی اگر خودرو کم کار کرده باشد، خاصیت ضد خوردگی این مایعات با گذشت زمان از بین میرود و در صورت عدم تعویض، میتواند منجر به آسیبهای جدی به سیستم خنککاری و موتور شود
روانکاری فرمان: یک نکته مهم در مورد فرمان برقی ری را
در بسیاری از خودروهای قدیمیتر، سیستم فرمان از نوع هیدرولیکی بوده و به روغن مخصوص هیدرولیک نیاز داشت. اما خودروی ری را مجهز به سیستم فرمان کمکی برقی (EPS) است. این سیستم برخلاف سیستمهای هیدرولیکی، از پمپ، شلنگ و سیال هیدرولیک استفاده نمیکند. در عوض، یک موتور الکتریکی کوچک به ستون فرمان متصل شده و با تشخیص حرکت فرمان توسط سنسورها، نیروی کمکی را برای چرخش آسانتر فرمان فراهم میکند.
این تفاوت فنی یک نکته کلیدی در نگهداری خودروی ری را است. به دلیل عدم وجود سیستم هیدرولیک، این خودرو نیازی به روغن هیدرولیک فرمان ندارد. این امر مزایای مهمی دارد، از جمله:
- کاهش مصرف سوخت: سیستم برقی تنها در صورت نیاز به کمک به فرمان، از انرژی باتری استفاده میکند و فشار دائمی بر روی موتور وارد نمیکند.
- هزینههای نگهداری کمتر: عدم نیاز به تعویض یا شارژ روغن هیدرولیک، هزینههای نگهداری را کاهش میدهد.
- وزن کمتر: حذف پمپ و سیالات هیدرولیک باعث کاهش وزن کلی خودرو میشود.
این اطلاعات نشان میدهد که برای نگهداری از سیستم فرمان ری را، نیازی به توجه به روغن هیدرولیک وجود ندارد و تمرکز باید بر سلامت سیستم برقی و باتری خودرو باشد.
نقش گریس در نگهداری خودرو
گریس یک روانکار نیمهجامد است که برای قطعاتی با حرکت آرام، تحت فشار بالا، یا قطعاتی که امکان روانکاری با روغن در آنها وجود ندارد، استفاده میشود. گریس از سه جزء اصلی تشکیل شده است: روغن پایه، غلیظکننده و افزودنیها. وظیفهی اصلی گریس کاهش اصطکاک و سایش، محافظت در برابر خوردگی و زنگزدگی، و جلوگیری از ورود آلودگی به قطعات است.
انواع گریسهای پرکاربرد خودرویی و نقاط گریسکاری
برای قطعات مختلف خودرو، انواع گریس با پایههای متفاوت مورد استفاده قرار میگیرد که هر کدام ویژگیهای منحصر به فردی دارند.
- گریس پایه لیتیوم: این نوع گریس از پرکاربردترینها در صنعت خودرو است و برای کاربردهای عمومی و بارهای متوسط مناسب است.
- گریس لیتیوم کمپلکس و کلسیم سولفونات کمپلکس: این گریسها مقاومت بسیار بالایی در برابر دماهای بالا، فشار سنگین و آب دارند و برای قطعات حیاتی مانند بلبرینگهای چرخ که تحت تنشهای حرارتی و محیطی قرار دارند، ایدهآل هستند.
نقاط گریسکاری در خودروهای کراساوور مدرن مانند ری را شامل موارد زیر است:
- بلبرینگهای چرخ: به دلیل تحمل بارهای سنگین و دماهای بالا (ناشی از ترمزگیری) نیاز به گریس نسوز و مقاوم دارند.
- سیبکها و قرقریهای فرمان: این قطعات متحرک در سیستم جلوبندی و تعلیق، به روانکاری نیاز دارند تا حرکت آنها نرم و روان باقی بماند.
- اتصالات سیستم تعلیق و بوشها: گریسکاری این نقاط به کاهش سایش و افزایش طول عمر قطعات کمک میکند.
با وجود اینکه بسیاری از خودروهای جدید دارای قطعات "روانکاری مادامالعمر" هستند، بررسی دورهای و گریسکاری مجدد در صورت نیاز، به ویژه پس از رانندگی در شرایط سخت یا در محیطهای مرطوب، میتواند به حفظ سلامت و کاهش استهلاک کمک کند. در صورت نیاز به گریسکاری، باید محل گریسخور به دقت تمیز شود و سپس با استفاده از گریسپمپ، گریس مناسب تزریق گردد تا از ورود آلودگی به داخل قطعات جلوگیری شود.
نگهداری صحیح از خودروی ری را، با توجه به پیشرانه توربوشارژ و گیربکس اتوماتیک حساس آن، نیازمند دقت و توجه به جزئیات است. انتخاب و تعویض به موقع سیالات استاندارد، کلید حفظ سلامت و عملکرد بهینه این خودرو در طولانیمدت است. پیروی از یک برنامه منظم سرویس، نه تنها از هزینههای پیشبینینشده جلوگیری میکند، بلکه تجربه رانندگی ایمنتر و لذتبخشتری را فراهم میآورد.












